Türkçe anlamı merkezi işlem birimi olan (Central Processing Unit), kısaltması CPU olan işlemciler, milyonlarca transistörün silikon bir çip üzerinde birleştirilmesi sonucu meydana gelmektedir. Aritmetik ve mantıksal işlem yapma yeteneğine sahip bu işlemciler, özetle bilgisayarların verilerini işlerken aynı zamanda yazılım komutlarını gerçekleştiren bölümüdür diyebiliriz.
İşlemci (CPU) Nedir?
İlk mikroişlemci olan Intel 4004, 1970 yılında Intel firması tarafından üretilmiş ve piyasaya sürülmüştür. Daha sonrasında ise 1974 yılında geliştirilerek Intel 8080’i tanıtmışlardır. Günümüze kadar uzanan bu gelişim, mikroişlemciler yerine MİB teriminin kullanılmasına sebep olmuştur.Aynı şekilde kullandığımız işlemcilerin hız birimleri, Hz,Mhz ve Ghz iken gelişen teknoloji ile birlikte günümüzde genel olarak kullanılan hız biriminin GHz olan işlemcilere dönüşmekte olduğunu görmekteyiz.Bu alanda MİB’lerin tek kalıp üzerinde üretilmesinin sağladığı avantaj ne oldu dersek, 10 MHz civarlarında olan saat hızlarının bugün GHz seviyelerine taşınmasına fayda sağladığını görebilmekteyiz.
CPU Çalışma Prensibi Nedir?
Aritmetik ve mantıksal işlem yapma yeteneğine sahip olan bu işlemciler, makine dili olarak adlandırdığımız basit bir kod dili kullanır. Bu dil 0 ve 1’lerden oluşan basit seviyeli kodlama sistemi ile çalışır. İşlem yaparken 2’lik sistemleri (10010011) kullanır. Yani ekrandaki bu görüntülerin oluşabilmesi için hafızadaki 2’lik değerleri kullanarak işlem yapar. Sonrasında komutların yerine getirilmesi için işlemciye sinyaller gelir, bu sinyallerde milyonlarca transistörlerden geçer ve 4 işlem gibi temel matematiksel işlemlere dönüştürülür. Ve yine sonrasında bu işlemler ALU da gerçekleştirilir. Böylelikle istediğimiz çıktıya ekranda doğru şekilde ulaşmış oluruz.
İşlemcinin Görevi Nedir?
Bilgisayarda yönetici konumunda çalışan işlemcilere şu şekilde örnek verebiliriz. İnsan beyni tüm vücut organlarını sinir sistemi vasıtasıyla yönetir.Bilgisayarlarımızdaki işlemciler de kontrol sinyalleri ile sisteme bağlı bütün birimlerin çalışmasını düzenler ve bu birimleri aynı şekilde yönetir.Sonrasında işlemci gelen bütün komutları işleyerek sonuçlarını çevre birimlerine veya belleklere gönderimini sağlar.Bu komutlara görede işlemci 3 temel işlemi gerçekleştirmiş olur.
• Mikro işlemci içeriğindeki ALU (Aritmetik Mantık Birimi) 'ni kullanır. Matematiksel ve mantıksal işlemleri yapmış olur.
• Bellek bölgesindeki tüm verilerin yerlerinin değiştirilmesini İşlemci sağlamış olur.
• İşlemciye gönderilen komutlara göre, işlemci hareket edip yeni görevleri başlatır.
İşlemci Çeşitleri
İşlemcilerin de kendi aralarında çeşitleri vardır. İşlemciler ikiye ayrılır;
1.Slot Tipi İşlemciler;
Dikdörtgen bir kart şeklinde olup kasaların üzerine monte edilen işlemcilerdir.Günümüzde de üretimleri durdurulmuş olup tercih edilmemektedir.
2.Soket Tipi İşlemciler;
Kare biçimine sahip olup anakarta mandal ile tutturulan işlemcilerdir. Alt yüzeylerinde türlerine göre birçok pin barındırırlar.Böylelikle işlemciler anakarta en uygun türde alınmalıdırlar.
İşlemci Üreticileri
Intel ve AMD (Advanced Micro Devices) firmaları başta olmak üzere Qualcomm, Samsung, MediaTek, HiSilicon, Zilog, Mostek, NexGen gibi birçok firma yer alır. Her firmanın kendisine ait işlemci serisi bulunmakta olup örneklendiricek olursak; Intel firması "Intel Core" serisini güncelleyip yenilerken AMD firması "Ryzen" serisini ilerletmektedir. Her türden tüketiye hitap etmek amacıyla maaliyeti düşük-yüksek olan işlemciler çıkaran bu firmalar daha fazla kitleye ulaşma amacıyla ilerleyip daha fazla işlemci satma imkanı yakalarlar.